İlköğretimde Sanat Eğitimi Neden Gereklidir?

İlköğretimde Sanat Eğitimi Neden Gereklidir?

Sanat insanlık tarihi kadardır. İnsanlık tarihine bakıldığında sanatın başlangıcından itibaren insanların bir parçası olmuştur. İlk insanlardan beri sanat, insanın yaşantısını betimlemeyi, anlatıp aktarılmasını sağlamıştır. İnsanlar yaşadıklarını, ihtiyaçlarını, duygularını, bilmek istediklerini, bilemediklerini anlamaya her zaman ihtiyaç duymuşlardır.Bu yolla da zeka ile duyguyu, olayları, zamanla mekanı, yaşantıları birbirleriyle ilişkilendirebilmişlerdir.

Sanatın eğitimi denilince bireyin ve toplumun  eğitimine sağladığı katkı ve yarar anlaşılır. İnsanların bilinç altlarında oluşan gerçek, nesnel hayatın çözümlenmesini sağlar. Bireyi özgür kılar ve kendini sanatıyla ifade eder.

Sanat ve buna bağlı olarak sanat eseri, insan yaşamının belli zaman dilimlerinin sembolleşmesini, yani bireyin yaşamının o anki kesitinin kayıt altına alınmasını sağlar. Örneğin bir bireyin herhangi bir yerde bir şarkıyı ilk kez dinlediği ve bir resmi ilk kez gördüğü an, o sanat eserinin o kişinin zihninde sembolleştirdiği, yani kayıt altına aldığı andır. Örneğin birey daha sonra o şarkıyı ikinci kez veya üçüncü kez dinlediğinde veya eseri başka bir zaman yeniden izlediğinde o zaman dilimi hayaline gelir ve “bu şarkıyı ilk defa şurada dinlemiştim veya bu resmi ilk kez şu galeride görmüştüm” diyerek o zaman dilimini yeniden yaşar, yani zihninde sembolleştirdiği o zaman dilimi bir teyp bandı gibi hayal penceresinden tekrar geçer. Bu durum bir film seyrettiğimizde, bir roman okuduğumuzda veya bir şiir dinlerken de aynı şekilde gerçekleşir. Bir roman okurken roman içerisinde eğer hiç gitmediğimiz bir yer betimleniyor ise o yeri merak ederiz ve imkân olsa hemen gidip o yeri ziyaret etmek isteriz. İşte o merak duygusunun başladığı zaman dilimi, bizim o eser sayesinde o zaman dilimini sembolleştirdiğimiz andır (D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 9, 14-20 (2007).

Sanat, bireyleri dış dünyanın dertlerinden uzaklaştırıp onları amaçladığı büyülü dünyaya götürür. Bir filmin sahnesinde gerçekleşen olayları sanki kendi içimizde yaşıyormuş gibi olmamız işte bundandır.

Sanat bireylere yaşantı çeşitleri sunar. Mesela bireye daha önce hiç karşılaşmadığı olayları veya daha önce karşılaştığı olayların farklı çözümlemelerini görmesini sağlar.

 Sanat eğitimi sayesinde kendi ülkesinden olmayan bir sanatçının eserini benimseyen, bin yıllar önce farklı uygarlıkların yapmış olduğu sanat eserlerine değer veren ve onları koruyan, gelecek kuşaklara bir kültürel miras bırakmak için çaba gösteren insan veya toplumlar, sanat kültürünü almış empati yapabilen kişi veya toplumlardır denilebilir. Eğer dengesiz ve uyumsuz toplumlar istemiyorsak o toplumu oluşturan insanlara sanat eğitimi vermek gerekir. Çünkü sanat kültürü edindirmek ve toplumların uyumlu bireylerden oluşmasını sağlamak, sanat eğitiminin amaçlarından birini oluşturmaktadır.  (D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 9, 14-20 (2007).

Aynı zamanda bireyin kişiliğinin oluşmasında, çok yönlü olmasını sağlamasında da katkıda bulunur. Analitik düşünmeyi sağlar.

Sanat yaratmaktır ve bunu yaparken haz almaktır. Yaptığı işten haz alan bireyler o işi en iyi şekilde yapar. Bu ne olursa olsun sanatla paralel olarak ilerler.

Sanat toplum yaşamını da olumlu şekilde etkiler. İnsanları birbirlerine yakınlaştırır. Ortak noktaların oluşumunu sağlar. Ulusal ve evrensel değerlerin oluşumuna da yardımcı olur.

''Sanat, gençliğe terbiye, yaşlılığa avuntu, yoksullara zenginlik ve zenginlere de süs verir'' (Schiller).

Sanat yeni kuşağı birçok açıdan bilgilendirir, eğitir. ''Onların “ben kimim? Nereden geliyorum? Ne yapmalıyım? Gibi sorularına cevap vermelerine yardımcı olan sanat, böylelikle kuşaklar arasındaki değişimi ve gelişimi sağlayan önemli bir güdüleme aracı olmaktadır. '' (Yüksek lisans tezi, Nazmiye Türe, Konya, 2007)

Okullarımızda görsel sanatlar derslerinin bulunmasının pek çok gerekçesi vardır. Bu gerekçeler zamana, ihtiyaçlara, araştırma uygulamalarına göre yön bulur. Dönemlere ve dönemlerin ihtiyaçlarına göre değişerek amacını ortaya çıkarır. Bu amaçlar Vedat Özsoy’a göre şöyle belirtilmiştir.

 a. Görsel sanatlar esasen çözülmek üzere problem icat eder. Sanat yaratıcı düşünceyi, anında ve yerinde karar vermeyi, değerlendirme ve hemen sonuç alma yeteneğini geliştirir.

 b. Sanat doğası gereği hayal etme alıştırmaları yapılmasını sağlar. Sanat bir değişiklik ve şimdi bildiğimizden daha iyi bir yol ve şans oluşturmak, bir ümit oluşturmak için yegane araçtır.

c. Sanat var olan kültürel çeşitliliği keşfetmek ve vurgulamak için fırsatlar sunar. Böylece duyarlılığı (empati başkasının yerinde kendini koyma) ve müşterek ve karşılıklı sevgi için yapılması gerekenleri araştırmayı teşvik eder (Özsoy, 2003).